موفقیت در زندگی به شرط مدیریت زمان

فصل اول:  پیش مقدمه

قبل از ورود به بحث اصلی لازم است چند نکته کاربردی برای دستیابی به مدیریت زمان توضیح داده شود:

1-توجه: مدیریت زمان بیش از اینکه به زمان نیاز داشته باشد، به توجه نیاز دارد. یعنی داشتن تمرکز و توجه به موضوع یا کار مدنظر در زمان درست آن است.

به عنوان مثال: پشیمانی و سرشکستگی در کار یا تحصیل بواسطه انتخاب رشته یا شغل بدون فکر یا مشورت در زمان انتخاب، بواسطه عدم توجه کافی در زمان انتخاب است.

• شکستن قالب های ذهنی: قالب های ذهنی^[1] مانع پیدا کردن راه های خلاقانه و میانبر برای انجام کارها می شود.

به عنوان مثال: به منظور اضافه کردن برنامه کتابخوانی منظم به زندگی روزمره متناسب با روال های مرسوم می بایست؛ ابتدا اقدام به خرید کتاب نمائیم، پشت میز مطالعه بنشینیم، مطالعه نموده و یادداشت برداری انجام دهیم. و تا تمامی این شرایط برای ما فراهم نشود، کتاب نمی خوانیم. در صورتی که می توان از کتاب های صوتی، میکرو کتاب ها، پادکست ها و میکرو کتاب های صوتی برای این بخش از برنامه ریزی استفاده کرد.

• اهمیت عادت ها^[2] و نحوه مدیریت آن ها:

در اینجا اشارهای کوتاه به این موضوع میکنیم و بعدا مفصل راجع به آن توضیح خواهیم داد.

 در فصل 3 کتاب اثر مرکب نوشته دارن هاردی آمده است: فردی با اسب چهار نعل می تاخت، کسی از او پرسید: "کجا میروی؟" گفت: نمی دانم؟ از این اسب بپرس به کجا میرود...!

 زندگی بیشتر ما آدم ها این گونه است که سوار بر اسب عادت جلو می رود. 

روانشناسان معتقدند ۹۵% آنچه که ما احساس می کنیم ،فکر میکنیم، انجام می دهیم و به دست می آوریم مبتنی بر عاداتمان است. عاداتی که بسیاری از اوقات ناخواسته شکل گرفته است.

به عنوان مثال: درجایی لبخند زدیم، ما را انسان خوش اخلاق خطاب کرده اند و ما از لبخند پاداش گرفته ایم و یا فردی با داد زدن کارش حل شده است و به آن عادت کرده است. این عادتها گاهی آسیب زا هستند چه لبخند زدن در همه جا و چه داد زدن بی مورد.

• تاثیر کاربرد روز نگار و بازتاب در بولت ژورنال^[3]:

 برای اولین بار شخصی به نام رایدر کرول ابزاری را برای مدیریت زمان طراحی کرد که دفتر "بولت ژورنال" نام گرفت. رایدر کرول اعتقاد داشت که این ابزار می تواند به افراد کمک کند تا گذشته خود را بررسی و سپس زمان حال را مدیریت کرده و در نهایت برای آینده برنامه ریزی کنند.

برخی از اصطلاحات رایج در بولت ژورنال:

• تأمل: اول و آخر شب ها راجع به کارهای صورت گرفته و کارهایی که قرار است انجام بگیرد تأملی صورت می گیرد. و هرکس از خود می پرسد: چه کار می کنم؟ چه مقدار از کارهایم پیشرفته است؟ امروز چطور بود؟ ظرفیت انجام چه میزان کار را دارم؟ چینش کارها چگونه بهتر است؟ و...

تامل در یک لایه عمیق تر: چرا من این کارها را انجام میدهم؟ آیا زندگی من عنوان واحد دارد و به سمت خاصی می رود یا نه؟ و...

• مهاجرت: این اصطلاح زمانی استفاده میشود که شما کار و برنامه خود را در روز مشخص شده انجام نداده اید، بنابراین آن را از صفحه ای به صفحه دیگر در آینده منتقل میکنید، تا در روز دیگری آن کار را انجام دهید. مهاجرت، فرصت مناسبی است تا بررسی کنید و ببینید چه کارهایی ارزش وقت و انرژی شما را دارد و چه کارهایی برای همیشه حذف بشوند .

علامت های پیشنهادی رایدل کرول:

• وظایف :                                                      )دایره تو پر(
• رویداد ها)رخدادها( : ○                              )دایره تو خالی(
• یادداشت ها)حقایق،ایده ها،خاطرات،مشاهدات و:(... ـ     )خط تیره(
• اولویت مهمتر: *                                          )ستاره(

)مثلا از بین سه وظیفه ایی که در طول روز داریم،کنار وظیفه ایی که مهم تر است ستاره میگذاریم(.

• وظایف انجام شده: ×                                          )ضربدر(
• وظایف مهاجرتی به ماه بعد: <                             )علامت به سمت راست(
• وظایف مهاجرتی به بیشتر از یک ماه: >              )علامت به سمت چپ(
• وظایفی که انجام نشده و دیگر از اهمیت برخوردار نیستند: یک خط روی آن میکشیم.
• هرکدام از وظایف که انجام شد یک تیک کنار آن میزنید.

 استفاده از کاغذ و قلم توسط کارول  پیشنهاد می شود زیرا ابزارهای دیجیتال بمب حواس پرتی هستند. نوشتن با دست میتواند فرصت تأمل بیشتری را به فرد بدهد.

این موضوع را باید در نظر داشته باشیم که تغییرات ناگهانی اتفاق نمیافتد و تغییر 2۲ یا 3۲ درصد، پیشرفت خوبی محسوب می شود. گاهی انسان کاری را فراتر از ظرفیت وجودیش و استعدادش انتخاب می کند، با گذشت زمان انسان می تواند واقع بینانه به ظرفیت فعلی اش پی ببرد. )البته می توان ظرفیت فعلی را ارتقا داد.( تمرین: برای آغاز، یک دفتر بردارید و کارهای فردا را بنویسید و در شب بعد عناوین نوشته شده را نشانه گذاری کرده و کارهای روز بعد را بنویسید.

۵-دیدن تصویر کلان: 

در فصول مختلف زندگی، نقشه کلان یا نقشه راه (Road Map) را باید در نظر گرفت تا بی مورد درگیر جزئیات نشویم. به عنوان مثال؛ توجه می کنیم که کودکمان چه مدل بچهای است؟ به چه سمتی میرود؟ حالا اگر یک بار حرف زشتی هم زد می توان نادیده گرفت. یا مثلاً درسته که همه امور زندگیم منظم نشده است، ولی خدا رو شکر، دارم آدم منظمتری میشوم.

 در کتاب اصل گرایی  نوشتهی گرک مک کیون مثالی عینی در مورد تصویر کلان داده شده است:

در یک پرواز هوایی واقعی در هنگام فرود چراغ سبز چرخ های جلوی هواپیما روشن نمی شود، در حالیکه چرخ های جلو باز شده است، خدمه پرواز درگیر این موضوع می شوند که چرا چراغ سبز روشن نشده است و در همان حال ارتفاع هواپیما کم میشود و منجر به سقوط هواپیما می شود .

در اصل چراغ سبزی که فرع بوده است بزرگ  و اصل شد و کنترل هواپیما و فرود فرع شد.

فصل دوم:  هدف گذاری ، برنامه ریزی و مدیریت زمان 

1- هدف گذاری :

هدف گذاری در واقع تبیین و تعریف کردن اهداف به صورت واضح و روشن، سپس تلاش مداوم برای رسیدن به آنهاست. این اهداف مشخص باید مواردی باشند که می خواهید در آینده ی معینی به آنها دست یابید.

اهمیت هدف گذاری:

مرحله هدف گذاری بسیار قابل توجه است، زیرا به شما کمک میکند تا معیارهای مشخص و روشنی برای پیشرفت در زندگی و کار داشته باشید و از طریق آنها میزان موفقیت خود را محک بزنید .

مشخصکردن اهداف معین و قابلارزیابی، میتواند انرژی شما را به کار گیرد و اعتماد به نفس و انگیزه کافی را برای ادامه مسیر به شما بدهد.

• در اصل برای هدف گذاری صحیح این سوال مطرح می شود که "من به کجا میخواهم برسم؟"

شیوه های هدف گذاری:

• به منظور انتخاب اهداف صحیح لازم است به این سوال جواب داد که "چگونه هدفم را پیدا کنم؟" و "چگونه بدانم که اهداف خوبی را یافته ام؟"

انواع شیوه های هدف گذاری:

• بارش فکری:

نوشتن تمام مواردی که در مدت 3۲ ثانیه ابتدایی به ذهن فرد می رسد که "من به لحاظ علمی، خانوادگی و معنوی به دنبال چه هستم" و سپس بر اساس اهمیت، توانمندی ها و... موارد نوشته شده اولویت بندی میشود.

• غول چراغ جادو:

تصور میکنیم که چراغ جادویی پیدا کرده ایم، که می تواند 3 تا ۵ آرزو را بر آورده کند.

با جوابگویی به پرسش های زیر می توانیم مهم ترین اهداف خود را انتخاب می کنیم:

"چه آرزو هایی دارم؟"

"رسیدن به چه آرزو هایی برایم با ارزش است؟"

"از زندگی چه میخواهم؟"

آزمایش اهداف:

به منظور اینکه بفهمیم؛ آیا هدف خوبی انتخاب کرده ایم؟ ابتدا لازم است هدف های انتخابی دقیق و شفاف نوشته شده باشند. دارن هاردی معتقد است "اهدافی که نوشته نشده، خیال یا آرزو هستند."

آزمایش اهداف را می توان در سطوح مختلفی انجام داد؛ از لایه های سطحی شروع می شود و می توان در لایه های عمیق تری اهداف انتخاب شده خود را بسنجیم.

روش های آزمایش اهداف )لایه سطحی(:

• خب بعدش؟:

بعد از نوشتن اهداف با خود می اندیشیم که: خب بعدش چی؟ بعد از رسیدن به هدفم چه احساسی دارم؟ آیا این هدف هوس است یاریشه دار و درونی است؟

• اشتیاق)عدم نگرانی در مورد اجرا( :

اگر هدف برای فرد پررنگ و مهم باشد، با وجود تمامی موانع، تلاش را متوقف نمی کند و برای حل موانع برنامه ریزی می کند.

 :smart-3

هدف گذاری smart مخفف و کوتاه شده ی کلمات خاصی است که در کنار هم کلمه ی هوشمند یاsmart  را تشکیل می دهند:

این واژه ها عبارتند از:

• specific: مشخص، یعنی هدف باید کاملا مشخص و دقیق باشد. به عنوان مثال؛ با خود نگوییم میخواهم آدم با سوادی بشوم. یا می خواهم سلامت باشم. این ها خیلی کلی است. دقیقا برای با سواد شدن چه کارهایی باید انجام بدهم؟ و چه برنامه ایی دارم؟
• measurable: قابل اندازه گیری و کمی، یعنی معیاری برای سنجش میزان موفقیت و تحقق هدف وجود داشته باشد.
• attainable: دست یافتنی، یعنی براساس توانمندی های فعلی تان هدف گذاری کنید.
• realistic: واقع گرایانه یا relevant؛ مرتبط، یعنی براساس وضعیت فعلی خودتان هدف تعیین کنید.
• time bound/timely: در محدوده ی زمانی مشخص، یعنی به شکل کوتاه مدت ،میان مدت یا بلند مدت تعریف شود.

مدل smart یک مدل منطقی است، انسان ها همیشه منطقی نیستند، پس ابتدا احساسات را چک میکنیم. 

"حرف زدن و مشورت کردن با آدم هایی که در این زمینه ها کار کرده اند، کتاب خواندن، جستجو کردن و...

باعث می شود هدف را بتوان دقیق و روشن روی کاغذ پیاده کرد."

آزمایش اهداف )یک لایه عمیق تر(:

• جزیره: اگر در یک جزیره زندگی کنم، آیا باز هم به این هدف ها احتیاج دارم؟ و رسیدن به آنها برایم باارزش است؟
• رشد: آیا اهدافم باعث رشد من می شود یا نه؟

آقای پیام بهرام پور معتقد است که "هدف مادی برای خودتان نگذارید، اگر هدف متعالی داشته باشید، به آن اهداف مادی هم در پرتو آن هدف متعالی می رسید."

آزمایش اهداف: باز هم یک لایه عمیق تر   

سنگ قبر :   سوال هایی که می بایست در این لایه درخصوص اهداف از خود بپرسیم:

• دوست دارید روی سنگ قبرتان چه بنویسند؟
• انتهای مسیری که من می روم چیست؟
• بعد از مرگ من را چه خطاب میکنند؟
• در زندگی ام چه کارهایی کرده ام؟

در نهایت به این نتیجه می رسیم که مرگ-آگاهی تصویر خوبی از زندگی به انسان میدهد.^[4]

امام صادق علیه السلام می فرمایند:

إِذََا أَنتَْ هَمَمتَْ بِأَمْرٍ فَتَدَبَّرْ عَاقِبَتَهُ فَإِنْ یَکُ رشُْداً فَامْضِهِ وَ إِنْ یَکُ غَیّاً فَانْتَهِ عنَهُْ ...

اگر قصد انجام کارى را گرفتى قبلا «عاقبت آن کار را تدبر و اندیشه کن اگر داراى صلاح و رشد باشد

امضایش کن و انجام بده و اگر ناپسند و نافرجام باشد ترکش کن» 

)تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة ,جلد 1۵, صفحه 2۸1(

• نمونه ای از عمیق تر کردن نگاه به زندگی:

روزی امام صادق )ع( به یکی از یارانش که در حال ساخت پنجره بود، فرمودند چه می کنی؟ جواب داد: در حال ساخت پنجره هستم تا دود از آن خارج شود.

امام صادق)ع( فرمودند: "بگو دارم پنجرهای می سازم تا آسمان خدا را ببینم و زمان اذان را درک کنم. چنین پنجره ای که بسازی ،دود هم خارج خواهد شد."  

بخش دوم : برنامه ریزی 

برنامه ریزی، فرایند تفکر و تصمیمگیری در رابطه با فعالیتهای لازم برای رسیدن به هدف مورد نظر است. بهعبارت دیگر برنامهریزی باعث میشود از قبل برای چگونه انجام دادن کارهای خود تصمیمگیری کنید و بدانید چه کاری را باید در چه زمانی و چگونه انجام دهید.

برای برنامهریزی درست و اصولی ابتدا باید اهداف خود را بنویسید و سپس تمام مراحل رسیدن به آن را برنامهریزی کنید.

فراموش نکنید که برنامهریزی تنها به اهداف بزرگ اختصاص ندارد، بلکه هر هدف کوچکی هم برای محقق شدن نیاز به برنامهریزی دارد. اهدافی مانند کتاب خواندن، ورزش کردن، صبح زود بیدار شدن و... .  

در ادامه به بیان کامل این موضوع میپردازیم تا بتوانید برنامهریزی عالی و موفقیتآمیزی طراحی کنید:

1- اولویت بندی:

اولویت بندی یعنی ،چگونه به طور آگاهانه بتوانیم کارها را به تعویق بیندازیم و براساس توانمندی هایمان، از کارهای مهمتر شروع کنیم.

یکی از دلایلی که معمولاً سیستم های برنامه ریزی جواب نمی دهند،این است که ما یک لیست بلند بالا از کار های مد نظر را یادداشت کرده ومی خواهیم تا تمامی کارها را انجام دهیم.

در اینجا با ذکر سوالی مطلب را باز میکنیم:

 سوال: گاهی من هدفی را برای خود مشخص میکنم، ولی در محیط شخصی و خانوادگی و... قابل تحقق نیست، آیا باید هدفم را تغییر بدهم؟  

• برای مثال ادامه ی تحصیل برای خانم ها امر بسیار متداول است. ولی الان وظیفه ی اصلی من بچه داری و تربیت فرزند^[5] است. این بدان معنی نیست که درس خواندن و ادامه ی تحصیل را به آینده موکول کنم، در حالیکه می توانم در یک طرح مطالعاتی شرکت کنم که استرس و فشار ادامه ی تحصیل را نداشته باشد و اطلاعات مفید و به روزی را به من بدهد.
• ابتدا باید خانم ها روی کارهایشان اولویت بندی کنند و دوما با فضاهایی که مطابق سلیقه و افکارشان هست ارتباط داشته باشند.
• گاهی هم انسان دغدغه های بسیاری دارد که علاقه مند است در همه ی زمینه ها کار کند ولی امکانش نیست و به نوعی برداشتن همه ی هندوانه ها باعث از بین رفتن همه شان میشود، در اینجا نیت به انسان کمک می کند، اگر نیت من این است که ای کاش میتوانستم در زمینه ی همه ی دغدغه هایم فعالیت کنم خداوند بهمن آن خیر و برکت و ثواب را می دهد.

کاری که در حال انجام هستیم، به نحو احسن انجام دهیم بقیه را هم نیت می کنیم که انشاالله خداوند اجرشرا می دهد.⁷

چگونه هدفم را پیدا کنم و به آن دست یابم؟

نقل قولی از آقای پناهیان: "در فرازی از دعای حضرت زهرا)س(، آن حضرت میفرمایند: اللََّهُمََّ اسْتَعمِْلْنِِی لِمَاَ خَلَقْتَنِِی لهَُ؛ُ           خدایا مرا خرج کاری کن که مرا برای آن آفریدهای در دعای بیستم صحیفه سجادیه هم آمده است که:

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلََى مُحَمَّدٍ وَ آلهِآلِهِ ، وَ اکفِْنِِی مََا یَشْغَلُنِِی الاِهْتِمامُ بِهِ ، ووَ اسْتَعْمِلْنِِی بِمََا تَسْأَلُنِِی غَداً عَنْهُ ، وَ اسْتفَْرِغاسْتَفْرِغْ أَیَّامِِی فِِیما خَلَقْتنَِِی لَ ههُ

خدایا! بر محمََّّد و آل محمََّّد درود فرست و مرا از آنچه توجََّّه به آن دچار سرگرمی و مشغولیََّّت میکند، باز دار؛ و در اموری به کار گیر که فردای قیامت در ارتباط با آن از من بازپرسی میکنی؛ و روزگارم را در اهدافی که مرا به خاطر آن به وجود آوردی پایان ده.

هر کجا هستی 2۲ باش. دعای امام )ره( در نماز شب که من را با حاج عیسی محشور کن. حاج عیسی آبدارچی امام بوده است. حاج عیسی 2۲بوده، اگر جارو میزده و چای درست میکرده به نحو احسن انجام میداده است، امام هم 2۲ خودش بوده. رهبر انقلاب هم در رهبری اش کم نمی گذاشته، هر دو در آن دنیا کنار هم میروند، هرکجا هستی بخاطر خدا 2۲باش.

چگونه پی ببرم که از من چه میخواهند؟ هرکسی میخواهد بفهمد که با او چه کار دارند زیاد نماز بخواند، زیاد درب خانه ی خدا برود، سر سجاده ی نماز تعقیباتش را کمی طولانی کند. شاید خدا با تو کار داشته باشد. بگو خدایا من که صدای تو را نمی شنوم ولی تو را مرا به سمت آن راه بفرست. کمی که میشینی خداوند نظرش راجع به تو عوض می شود، بهتر می شود. می گوید ملائکه دست او را بگیرید، مثل وحی می برند تو را آنجا که باید ببرند."

انسان باید باور کند که هیچ کاره است، باید فکر کند، تلاش کند ولی باید بخواهیم که به ما کاری را بسپارند.

در وصایای پیامبر به اباذر آمده است که: 

یا أبا ذرٍّ ، لِیَکُُن لَکلَکَ فی کُلکُلِّ شَیءٍ نِیَّةنِیَّةٌ صالِحةَصالِحَةٌ ، حتَّىَّ فی النَّومِ و الأکلالأکلِ. 

اى ابوذر! باید در هر کارى نیَّتَّى پاک داشته باشى حتى در خوابیدن و خوردن.

 7- کتاب اصل گرایی آقای گریپ مکیون برای انتخاب اولویت ها و اولویت بندی به انسان کمک می کند.                                                           

لإمامُ الصَّادقالصَّادقُ علیه السلام : إنَّ اللَّهَّ َ یَحشُرُ النَّاسَ على نِیَّاتهِِِم یَومیَومَ القیِامَةالقِیامَةِ. 

حدیث امام صادق علیه السلام : خداوند در روز قیامت مردم را مطابق نیََّّت هایشان محشور مى کند.

2- تبدیل به گام های کوچک: 

برای رسیدن به اهدافی که مورد نظر شما هستند ،ابتدا باید اهداف بزرگ را به اهداف کوچکتر و قطعات قابل اندازه گیری تقسیم کنید. به جای فکر کردن در مورد دستیابی به یک هدف بزرگ، با تمرکز بر دستیابی به قطعات کوچکی ازهدف، روی پیشرفت تمرکز کنید.  

 برای درک تاثیر خرد کردن اهداف بزرگ به قطعات کوچکتر مثالی را ذکر میکنیم:

اگر شما قصد دارید ۵ کیلومتر بدوید، هر مرحله از مراحل اولیه را به اهداف کوچکتر و قابل دستیابی تبدیل کنید. ابتدا در ساعت 6 صبج بیدار شوید و کفش های ورزشی تان را بپوشید. پس از آن از خانه خارج شوید و شروع به دویدن کنید. این می تواند در طول دوره تمرین شما ادامه یابد و قبل از این که متوجه شوید، شما را مجبور می سازد که بهره وری و پیشرفت داشته باشید.

مطالعات نشان می دهد که تنظیم اهداف کوچک تر می تواند مغز شما را با افزایش سطوح دوپامین در هر بار که هدفی را تنظیم می کنید فعال کند.

به گفته روانشناسان ،“همه چیز از مرتب کردن تخت خواب تان تا شستن ظروف به شما احساس انجام یک کار را می دهد. از نظر روانی، رضایت از تکمیل یک کار، باعث ایجاد سوخت داخلی موشکی می شود که شما را قادر می سازد تا به هدف بزرگتری برسید.

3- بولت ژورنال:  )روزنگار – بازتاب – مهاجرت – آینده نگار – ماه نگار – اهداف سالانه –فهرست – ردیاب ها – مجموعه های شخصی(

شاید بعد از آشنایی ابتدایی با بولت ژورنال، به نظر برسد که ساختن بولت ژورنال کار سختی است و نیاز به امکانات و یادگیری مطالب زیادی دارد. اما حقیقت این است که  برای ساخت بولت ژورنال فقط نیاز به یادگیری چند قدم ساده دارد. یک سری نکات در ساخت بولت ژورنال هستند که رعایت آن ها باعث تمایز بولت ژورنال از بقیه روشها میشوند.

قبلا به چند مورد از اصطلاحات بولت ژورنال اشاره کرده ایم در ادامه اطلاعات را تکمیل کرده و صفحههایاصلی و اصطلاحات بولت ژورنال را به شما معرفی میکنیم و توضیح میدهیم که چگونه بولت ژورنال خودتان را درچند مرحلهی ساده درست کنید.

v صفحات اصلی بولت ژورنال:

به طور کلی بولت ژورنال میتواند صفحههای مختلف با اهداف و کاربردهای متفاوتی داشته باشد. ولی بعضی ازصفحههای اصلی بین همهی بولت ژورنالها مشترک است و این صفحات جزئی از روش بولت ژورنال حساب میشوند. برای افرادی که تازه  شروع می کنند بهترین توصیه این است که ابتدا فقط صفحههای اصلی رو داشته باشند و کمکم طبق خواسته و نیاز شخصی شان صفحههای دیگری را اضافه کنند. در ادامه صفحههای اصلی را بررسی میکنیم.

  : (Index)فهرست

فهرست از اولین صفحههای بولت ژورنال است و نشان می دهد هر قسمت در  چه  شماره صفحهای هست و به راحتی متوجه می شوید چه محتوایی در بولت ژورنال شما قرار دارد و دسترسی شما به صفحات مختلف را راحت میکند. صفحه فهرست یکی از وجوه تمایز بولت ژورنال نسبت به بقیه روشهاست.

روش ساخت فهرست

روشهای مختلفی برای ساخت فهرست وجود دارد:

• میتوانید خیلی ساده فقط شماره صفحهها و محتوای آن ها را داخل فهرست بدون جزییات بنویسید.
• میتوانید یه قدم حرفهایتر بردارید و داخل فهرستتان از کدهای رنگی یا علامتهای مخصوص استفاده کنید و فهرستهای موضوعی و دستهبندی شده داشته باشید.

به یاد داشته باشید همینطور که  به جلو میروید، باید قسمتهای جدیدی که  به بولت ژورنال اضافه میکنید را وارد فهرست کنید.

 : (Future log)آینده نگار

 این صفحه از صفحههای مهم بولت ژورنال محسوب میشود. در این قسمت شما میتوانید طبق خواسته خودتان از سه ماه تا 12 ماه )یا حتی بیشتر که البته پیشنهاد نمیشود( آینده را روی کاغذ بیاورید و یک چشم انداز عالی داشته باشید. البته فراموش نکنید که لازم نیست اطلاعاتی که در  این قسمت ثبت میشوند خیلی جزئی باشد.

آینده نگار یا گزارش آینده جایی است که تمام کار ها،اتفاقات و یادداشتهایی که قراره است در آینده اتفاق بیفتند

را ثبت میکنید. این قسمت معمولا بعد از فهرست می آید و چینش شما باید به گونه ایی باشد  که دید بهتری ازسال یا آن بازهی زمانی ، داشته باشین. مهمترین اطلاعاتی که در آینده نگار ثبت میشوند این موارد هستند:

• صورت حسابهای سالانه
• آخرین مهلت تحویل پروژه های کاری یا درسی
• تاریخهای مهم مثل تاریخ تولد دوستان و آشنایان
• تعطیلات رسمی
• برنامههای مسافرت و تعطیلات
• قرارهای ملاقات
• مهمترین اهداف زماندار

 : (Monthly spread)ماه نگار

این قسمت مانند آینده نگار است ولی کمی مشخصتر! ماه نگار از لحاظ زمانبندی و جزئیات بین آینده نگار و هفته نگار قرار میگیردو با کمک ماه نگار یک چشم انداز کلی از ماه پیش رو خواهید داشت .

 : (Daily spread)روزنگار

این بخش، مهمترین قسمت بولت ژورنال هست و بار اصلی این سیستم را به دوش میکشد. روزنگار برای برنامه ریزیی هر روزه است .که میتواند شامل یادداشت هایی که در این روز چه اتفاق هایی برایتان افتاده و هم برنامه ریزی کنید که قصد انجام چه کارهایی را در آن روز دارید. با داشتن این دادهها برای هر روز مشخص، میتوانید به خوبی جزییات و الگوهایی که در روزهای مختلف تکرار می شوند را ببینید و از این طریق، عادتهای بهتری را در زندگی خود ایجاد کنید.

موارد پیشنهادی که میتوانیم در روزنگار ثبت کنیم:

• یادداشتها
• برنامههای روز بعد
• لیست خرید و مایحتاج روزانه
• خاطرات روزانه
• مرور روزانه
• برنامههای سلامتی و بهداشت شخصی
• جملات انگیزشی

 : (annual goals)اهداف سالانه

 اگر هدف از ایجاد بولت ژورنالتون ایجاد نظم بیشتر و استفاده از توانایی های شخصی است، داشتن صفحههدف از موارد ضروری برای شماست. نکتهای که برای این صفحه باید به یاد داشته باشید این است  که باید انعطاف پذیر باشد، چون ممکن است در طول سال اتفاقاتی روی دهدکه باعث تغییر در اولویتها بشود.

ردیابهای بولت ژورنال(Trackers) :

ردیابهای مختلفی برای بولت ژورنال درست شده اند. کار ردیاب این است که اهداف یا عادتهای خاصی را در طول یک زمان مشخص )مثلا یک ماه چند ماه یا هر بازه زمانی دلخواهی( دنبال کنید و پیگیر آن ها باشید .

مثلا ترک عادت بد، ایجاد عادت خوب، خواندن یک سری کتاب، کاهش وزن، برنامه درسی خاص و کنکور و ... 

 : (Habit Tracker)ردیاب عادت

همانطور که از اسم ردیاب عادت مشخص است، به دنبال کردن عادات و کارهای تکراری روزانه و به دنبال آن ایجاد عادتهای جدید و پایدار ماندن در آن ها کمک میکند. ردیابهایی مثل ردیاب خواب یا ردیاب میزان آب نوشیده شده در طول روز، زیرمجموعهی ردیاب عادت محسوب میشوند.

 : (Health Tracker)ردیاب سلامت

به ردیابهایی که هر موضوعی که در سلامت بدن شما تاثیر داردرادنبال میکنند، ردیاب سلامت گفته میشود.

یکی از مثالهای رایج ردیاب سلامت، ردیاب کاهش وزنه.

 : (Goal Tracker)ردیاب اهداف

این ردیاب یکی از ردیابهای محبوب در جامعهی بولت ژورنال است که می توانید در آن  پیشرفتتان در رسیدن به اهدافتان را به چشم ببینین و اشکالاتتان را اصلاح کنید و انگیزه بگیرید. این ردیاب باعث میشود برای یه بازهی زمانی مشخص، اهدافتان واقعگرایانهتر باشد و در نتیجه بتوانید در آن اهداف ثابت قدمتر باشید.

 : (Mood tracker)ردیاب احوالات

ردیاب احوالات تغییرات حسی و روحی شما را ردیابی میکند و کمک میکند تا متوجه شوید چه زمان و کارهایی باعث تغییر مود رفتاریتان )چه در جهت مثبت و چه در جهت منفی( میشود.

 : (Schedule tracker)ردیاب برنامه

ردیاب برنامه، ابزار خیلی مفیدی برای ردیابی وظایف کاری یا مدرسه و دانشگاه هست و برای تمام افرادی که نیاز به مدیریت زمان دارند مفید است.

مجموعه های شخصی:

در این قسمت به هرچه علاقه مند هستید را می توانید وارد کنید، مثلا:جمع کردن پول برای کاری یا برنامه ریزی برای حل فلان چالش

4- شروع سریع: روزنگار و بازتاب

برای آغاز به کار بولت ژورنال، روزنگار ها را ثبت کنید و در پایان روز در مورد انجام شدن و یا چرایی انجام نشدن آن ها با خود تأمل کنید و مجدد کارهای روزنگار فردا را ثبت کنید.

بخش سوم :  اجرای برنامه  

1-اهمیت سیستم اجرا : 

در کتاب خرده عادت ها مثالی راجع به جنگل بامبو زده شده است، که بامبو در ابتدا رشد بسیار کمی دارد در اصل در حال ریشه دوانی و چیدن سیستم است و بعد در مدت کوتاهی 27 متررشد میکند.

برای رسیدن به موفقیت انسان باید سیستمی بچیند که در ابتدای کار خسته و نا امید نشده و در طول زمان انسان را پیش ببرد تا کار قوت بگیرد.

سیستم اجرا خیلی مهم است. چرا؟

چون: تغییرات تدریجی است و اگر انسان سیستمی نداشته باشد، تغییرات بی معنی می شود و رسیدن به هدف امکان پذیر نیست. 

مثلا من چطوری میتوانم یک سال کار کنم یا درس بخوانم تا به فلان نتیجه برسم!

خیلی از بازنده ها هدف دارند، افرادی که در المپیاد شکست می خورند هم قصد باختن نداشته اند و احتمالا برنامه هم داشته اند. ولیکن رسیدن به هدف یک لحظه است؛ یک لحظه من مدرک کارشناسی ارشد را میگیرم و کار را ادامه نمی دهم، زیرا رضایت مندی قبل و بعد را ندارم و آدم قوی تری نشده ام، آدم قوی تر یعنی من آدم اهل مطالعه ای بشوم آن وقت کارشناسی ارشد و دکتری که هیچ، آدم فاضلی میشوم.

داشتن سیستم اجرای مطلوب، در دستیابی به اهداف باعث می گردد؛ اولا کار و فعالیت های مورد نیاز برای دستیابی به هدف انجام پذیرد. دوماً فرد در هر مرحله و با پشت سر گذاشتن هر قسمت از سیستم حس رضایتمندی را در خود داشته باشد. و در نهایت طی مراحل نیل به هدف منجر به قوی تر شدن و کامل شدن انسان می گردد.

2-ایجاد عادت:  

در کتاب خرده عادت ها )ATIUMIC HABITS( گفته شده است که:"سیستمی از عادات بسیار کوچک برای خودت درست کن .بعد از مشخص کردن هدفت، عادت ها را هم مشخص کن .هم عادات بد و هم عادات خوب در پیش برد اهداف موثر هستند .عادات بدمان مانع رسیدن به هدف ها می شود و عادات خوب باعث کمک و تسریع در رسیدن به اهداف می گردد."

در ادامه لورن هاردی معتقد است که عادت ها و عملکرد های فردی مهم هستند:به عنوان مثال:من میخواهم فرد دانشمندی بشوم،برای این هدف چه کار میکنم؟ چقدر پیام رسان چک میکنم؟ چقدر کتاب صوتی حین انجام کارهایم گوش میدهم؟ چه قدر زمان صرف اینترنت میکنم؟ این گونه اگر جایی تعارض پیش آمد، آن عملکرد فرد است که راست میگوید نه ادعاهای فرد.

باز هم در کتاب خرده عادت ها نکته ی مهمی راجع به هویت دارد و آن است که؛ "ما رفتارها را معمولا جدی میگیریم ولی در اصل هویت پشت آن مهم است." مثلا؛ به دو نفر در حال ترک اعتیاد سیگار تعارف میکنند یکی می گوید من سیگاری نیستم، دیگری می گوید: من درحال ترک سیگار هستم.

برای ایجاد عادت ها باید:

• شفاف سازی کنید؛ یعنی هدف را بطور واضح و روشن مشخص کنید؛ مثلا پیاده روی روزانه به مدت

1۲دقیقه از ساعت 7 صبح تا فلان جا 

• نشانه های بصری برای آن در نظر بگیرید، مثلا لباس ورزشی ام را جلوی چشمانم قرار دهم.
• جذابش کنید؛ دادن پاداش به خود برای انجام آن کار
• ساده اش کنید؛ تهیه ی ابزار یا وسایل برای رسیدن راحت تر به آن هدف مثلا: داشتن مواد غذایی سالم در یخچال برای رسیدن به هدف لاغری
• رد یابی کنید: هر کدام از کارهایی که انجام میشود را علامت بزنیم.
• اگریه موقع نشد عیب نداره ادامه دهید: فقط قانونی که در اینجا قرار دارد این است که دو روز پشت سز هم ترک نشود.

                                                                                                                                                               -

چرا با وجودی که معمولامعمولاً میدانیم،چه باید بکنیم و نیز میدانیم که به هر حال باید کارهای مشخصی را انجام دهیم، هم چنان ترجیح میدهیم کارها را تا حد ممکن عقب بیندازیم؟

این همان Procrastination )کار امروز را به فردا انداختن( است. رفتاری که در زبان فارسی، اصطلاحات به تعویق انداختن، فرار از عمل و اهمال کاریبه عنوان معادل آن بهکار برده میشود. 

برای غلبه بر اهمال کاری به چند روش اشاره میکنیم:

    قانون ۵ ثانیه ای: ذهن انسان نسبت به تغییرات مقاوم است و به سرعت انسان را در لاک دفاعی قرار میدهد و اجازه ی انجام کار جدید را نمی دهد. برای مقابله باید بدون فکر )قبلا راجع به آن موضوع کاملا فکر کرده ایم( و قبل از فعال سازی مکانیسم های دفاعی به مدت ۵ ثانیه کار را شروع کنی.

قدرت حضور در جمع:

بودن در جمع و فعالیت دسته جمعی با عث می شود که انسان تنبلی نکند و کارش را شروع کند.

نتیجه گیری : 

همانطور که دانستیم برنامه ریزی به زندگی ما جهت میدهد. برنامه ریزی باعث میشود که در مسیر صحیح زندگیتان حرکت کنید، تمرکز ذهنیتان را افزایش میدهد، حس رضایت شما را نسبت به خودتان و زندگیتان افزایش میدهد و ... . 

پس از همین لحظه برای برنامه ریزی زندگیتان اقدام کنید، بیشک زندگی بهتری را تجربه خواهید کرد.

[1] - برای آشنایی با تکنیک های شکستن قالب های ذهنی؛ به کارگاه خانم زهرا شاه حسینی در سایت chamraniha.com مراجعه نمایید.

[2] - به منظور مطالعه ی بیشتر: کتاب "اثر مرکب" نوشته ی دارن هاردی - کتاب "خرده عادت ها" نوشته ی جیمز کلییر و ترجمه زهرا صادقی، نشر ملیکان

[3] - کتاب بولت ژورنال اثر رایدل کارول ترجمه ی زهرا نجاری

[4] - به منظور آشنایی بیشتر با این مبحث به کتاب "تدبر، چیستی، چرایی و چگونگی" اثر احمد رضا اخوت و مریم قاسمی مراجعه نمائید.

[5] - کتاب از سیادت تا وزارت نوشته ی استاد محمد جعفر غفرانی